Prebiotyki są coraz bardziej popularnym tematem w dziedzinie żywienia i zdrowia, odkrywanym przez naukowców i docenianym przez konsumentów.
Prebiotyki są to składniki żywności, które nie są trawione przez nasz organizm, ale służą jako pożywka dla korzystnych bakterii jelitowych. W przeciwieństwie do probiotyków, które są żywymi mikroorganizmami, prebiotyki dostarczają odpowiednich substancji odżywczych dla istniejących już bakterii w naszym przewodzie pokarmowym. Prebiotyki mogą być wprowadzone sztucznie do żywności w celu poprawienia wartości odżywczej i zdrowotnej, np. inulina, fruktooligosacharydy (FOS), laktuloza, czy pochodne galaktozy i β-glukanów. Są one pożywką dla probiotyków, stymulują ich wzrost i w przeciwieństwie do nich, nie ma w ich składzie mikroorganizmów. Prebiotyki są nietrawione przez endogenne enzymy w organizmie człowieka, praktycznie niestrawione docierają do okrężnicy i tam ulegają całkowitej fermentacji, rozkładają je bakterie sacharolityczne (np. Bifidobacterium).
Podstawowe kryteria, które powinny spełniać prebiotyki to: obniżanie pH treści pokarmowej, nie powinny ulegać hydrolizie ani wchłanianiu przez przewód pokarmowy. Ich zadaniem jest także stymulowanie wzrostu bakterii fermentacji mlekowej i hamowanie działalności szkodliwej mikroflory jelitowej. Ponadto ich budowa powinna być odpowiednio udokumentowana oraz muszą być łatwe do uzyskania w skali przemysłowej. Prebiotyki wykazują większą trwałość i nie ma problemów z ich włączaniem do produktów spożywczych, ponieważ nie trzeba się martwić o ich przeżycie w przewodzie pokarmowym i niższych temperaturach.
Prebiotyki odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowej mikroflory jelitowej, która wpływa na wiele aspektów naszego zdrowia, w tym na układ odpornościowy, trawienie, wchłanianie składników odżywczych i nawet na nasze samopoczucie emocjonalne. Oto kilka korzyści związanych z prebiotykami w żywności:
- Poprawa funkcji układu odpornościowego: Prebiotyki sprzyjają wzrostowi korzystnych bakterii jelitowych, takich rodzajów jak Bifidobacterium i Lactobacillus, które mają korzystny wpływ na nasz układ odpornościowy. Prebiotyki mogą zwiększać produkcję przeciwciał, wzmacniać bariery ochronne w jelitach i zmniejszać ryzyko infekcji.
- Regulacja trawienia: Prebiotyki działają jako błonnik, który ma zdolność zwiększania masy kału, poprawy konsystencji stolca oraz regulacji ruchów jelitowych. Mogą również pomagać w zapobieganiu zaparciom i poprawie ogólnej jakości trawienia.
- Wspomaganie wchłaniania składników odżywczych: Prebiotyki mogą zwiększać wchłanianie składników odżywczych, takich jak wapń, magnez, żelazo i witaminy. Poprawiają one zdolność jelit do przyswajania i wykorzystywania tych cennych składników, co jest istotne dla utrzymania zdrowej równowagi składników odżywczych.
- Poprawa samopoczucia emocjonalnego: Badania sugerują, że zdrowa mikroflora jelitowa może mieć wpływ na nasze samopoczucie emocjonalne, a prebiotyki mogą odgrywać rolę w tej korelacji. Prebiotyki mogą wpływać na produkcję neuroprzekaźników, takich jak serotonina, które są związane ze zdrowiem psychicznym i redukcją objawów depresji i lęku.
Naturalne źródła prebiotyków to głównie cebula, czosnek, szparagi, banany, cykoria, korzeń arcydzięgla, soczewica, otręby owsiane i wiele innych. Prebiotyki można znaleźć w wielu produktach spożywczych. Dodaje się je m.in. do lodów, mlecznych napojów fermentowanych, preparatów dla diabetyków, serków topionych, ciastek, krakersów, śmietany itp. Ważne jest, aby spożywać różnorodne źródła prebiotyków, aby zapewnić różnorodność i obfitość korzystnych bakterii jelitowych.
Bibliografia:
- Gibson, GR., Hutkins, R., Sanders, ME., i in. (2017). Expert consensus document: The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics (ISAPP) consensus statement on the definition and scope of prebiotics. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 14(8), str. 491-502.
- Slavin, J. (2013). Fiber and prebiotics: mechanisms and health benefits. Nutrients. 5(4), str. 1417-1435.
- Mojka, K. (2014). Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje. Problemy higieny i epidemiologii. 95 (3), str. 541-549.
- Bindels, LB., Delzenne, NM., Cani, PD., Walter, J. (2015). Towards a more comprehensive concept for prebiotics. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 12 (5), str. 303-310.
- Śliżewska, K., Nowak, A., Barczyńska, R., Libudzosz, Z. (2013). Prebiotyki – definicja, właściwości i zastosowanie w przemyśle. Żywność Nauka Technologia Jakość. 86 (1), str. 5-20.
- Razny, M., Sio, A. (2015). Prebiotyki – zdrowie w zasięgu ręki. Ekonatura. 2, str. 8.
- Holscher, HD. (2017). Dietary fiber and prebiotics and the gastrointestinal microbiota. Gut Microbes. 8 (2), str. 172-184.
- Rastall, RA., Gibson, GR., Gill, HS., Guarner, F., Klaenhammer, TR., Pot, B., Reid, G., Rowland, IR., Sanders, ME., Tuohy, KM., Vaughan, EE., Versalovic, J. )2005). Modulation of the microbial ecology of the human colon by probiotics, prebiotics and synbiotics to enhance human health: An overview of enabling science and potential applications. FEMS Microbiol Ecol. 52 (2), str. 145-152.
- Jasińska, M. (2004). Probiotyki i prebiotyki jako składniki produktów mleczarskich. Dostawcy dla przemysłu mleczarskiego. 4, str. 47-49.